Het belang van ontspanning: 'Je bent niet gemaakt om constant stress te ervaren'

Michelle is psycholoog en directeur van Groundwork. De missie van Groundwork is innerlijke heelheid en groei voor iedereen beschikbaar maken. Veel mensen lopen vast in hun leven, bijvoorbeeld door trauma, burn-out of depressie. Dan gaan ze naar een psycholoog of therapeut. Hoe fijn zou het zijn als je niet eerst vast hoeft te lopen, voordat je hulp krijgt en innerlijk kan groeien? Die preventieve hulp vanuit een christelijke identiteit, dat is wat Groundwork biedt.

We leven in een stressvol land

De eerste zevenendertig jaar van haar leven woonde Michelle in Nieuw-Zeeland. Nu woont ze tweeëntwintig jaar in Nederland. Ze kan beide werelden dus goed met elkaar vergelijken. En die zijn heel anders: "In mijn hele leven in Nieuw-Zeeland ontmoette ik slechts één iemand die burn-out was. In de eerste week dat ik in Nederland was, leek iedereen die ik ontmoette overspannen of burn-out te zijn."

Waar komt dat verschil nu vandaan? Volgens Michelle zijn er meerdere factoren in het spel. De natuurrijke omgeving in Nieuw-Zeeland is daar één van: "Je hebt veel meer ruimte en je zit niet zo op elkaars lip. Dat helpt zeker mee. Maar de cultuur is ook anders. In Nederland is je werk belangrijk, in Nieuw-Zeeland is je weekend belangrijk.

De impact van stress in ons leven

Michelle legt uit hoe ons lichaam op stress reageert. Ons lichaam heeft een zogenaamde HPA-as. Dat is een samenwerking tussen bepaalde organen en delen van je hersenen. Een stukje van je brein en een deel van het zenuwstelsel dat stress regelt. God bouwde dat al in, zodat we kunnen omgaan met de stress in ons leven. Hoe wonderlijk is dat!

Acute stress, bijvoorbeeld door een strakke deadline of een crisis, is ook helemaal niet slecht voor je: "Je adrenaline gaat omhoog, je moet presteren en je gaat focussen. Het probleem is als die hoge alertheidsfase te lang duurt. Je bent gebouwd om inspannen en ontspannen als een dans af te wisselen. Je bent niet gemaakt om constant stress te ervaren."

Het is vergelijkbaar met een elastiekje. Je kunt daar aantrekken en het weer laten vieren, dan is er niets aan de hand. Maar als je alleen maar blijft trekken, dan knapt het elastiekje kapot. Zo is het ook met ons; als we te lang gestrest zijn, dan zorgt dat voor schade in ons lijf. Stress zorgt ervoor dat ons lichaam vatbaar wordt voor nare ziektes als kanker, diabetes en dementie.

Hoe word je stressbestendig?

Hoe langer je leeft met stress, hoe groter de schade is. Meer ontspanning is dus nodig voor een gezond leven. Met het moet geen onderdeel van je to-dolijstje worden. De term 'we moeten ontspannen' is volgens Michelle ook helemaal niet goed: "Het is net zo onmogelijk als de kreet 'wees spontaan' Dat werkt niet! Ontspannen is niets anders dan ophouden met doen."

Als je in een krampachtige of stressvolle situatie zit, is het belangrijk om iets anders te doen. Even niets doen kan dan helpend zijn, maar ook in beweging komen of gaan spelen.

De Schijf van Zeven

Neuropsycholoog Dan Siegel ontwikkelde de Schijf van Zeven. Michelle legt uit wat het is: "Het lijkt op de schijf van vijf, maar het heeft niets met eten te maken. Het heeft te maken met alle aspecten die je brein gezond houden."

De schijf bestaat uit deze aspecten:

Als je deze aspecten inbouwt in je leven, dan blijft je brein gezond en stressbestendig.

Het hele gesprek kun je hier terugluisteren. Doe je mee met het programma Geloof en gezondheid? Dan krijg je de podcasts vanzelf in je mail.

Beeld: Unsplash