Artikelen / Israël, Geschiedenis
Annemarie bezoekt Joodse begraafplaats en voormalig synagoge: 'Dat raakt!'
23 september 2022Eerst moet de steen, nadat deze eerder al is gereinigd met een hogedrukreiniger, nog even stofvrij gemaakt worden. Maar daarna kunnen de vrijwilligers van de Stichting voor Boete en Verzoening aan de slag met hun penselen en pikzwarte verf. Wat ze doen? Het opnieuw beletteren van de grafstenen op Joodse begraafplaatsen en zo de namen van overledenen weer zichtbaar maken. Annemarie mocht meekijken tijdens de herstelwerkzaamheden op de Joodse Begraafplaats van Hoogeveen. In Bij Jorieke hoorde je haar bezoek aan de begraafplaats en de voormalige synagoge van Hoogeveen die nu in gebruik is als kerk.
Dat laatste is natuurlijk wrang, erkent dominee Wietse van der Hoek uit Hoogeveen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge in 1949 verkocht omdat de Joodse gemeenschap niet meer terugkeerde naar de stad. "Het toont het realisme van die tijd. De gemeenschap kon niet anders dan hun gebouwen verkopen omdat er geen kehilla, geen vierende gemeenschap meer was. Daarna is de synagoge een gereformeerde vrijgemaakte kerk geworden. Het interieur was vernield door de Duitsers en in de oorlog gebruikt als opslagplaats. Men had geen keus. Zoveel mensen die verdwenen waren." Nu is het dus een kerk, maar als je rondkijkt, zie je ook de verwijzingen naar de vroegere functie van het pand. Wietse van der Hoek laat ons via de microfoon dit bijzondere gebouw zien en neemt ons mee in de geschiedenis van de Joodse gemeenschap van Hoogeveen, dat het Jeruzalem van het Noorden werd genoemd.
Herstelwerkzaamheden
Op de begraafplaats pal achter de synagoge zijn ondertussen de vrijwilligers bezig met het opknappen van de graven. Veel stenen kunnen niet onderhouden worden door familie omdat die er niet meer is, of men te ver weg woont. De Stichting voor Boete en Verzoening wil christenen bewust maken van het leed dat Joden en anderen in het verleden is aangedaan onder de vlag van het christendom. Als daad van verzoening vinden er herstelwerkzaamheden plaats aan Joodse begraafplaatsen. En dat doet iets met je, merkt een van de vrijwilligers die probeert zijn gevoel onder woorden brengen. "Christenen hebben vaak het Joodse volk belaagd en vernederd. Dat ik hier mag zijn op een Joodse begraafplaats om een klein beetje, een minuscuul beetje bij te dragen. Dat voelt als een zegen."
Geen familie meer
Toch zijn het niet alleen christenen die hier vandaag met een kwast in de hand bezig zijn. Annemarie spreekt een Joodse vrouw, die ze even daarvoor liefdevol een steen zag afvegen. "Mijn familie is vermoord in Auschwitz", vertelt ze geëmotioneerd. "Ik heb geen grafstenen van mijn familie, ze zijn allemaal omgekomen. Mijn moeder is de enige die uit de oorlog is gekomen. Het is een eer dat ik dit nu mag doen. Het is waardevol. We zijn één volk. Het is mooi om iets te doen om iets te doen voor iemand die er niet meer is."
Luister de hele reportage hieronder terug.
