Dirk de Bree: "Zonder God is het eigenlijk niet te doen"

Dat Bijbelboek werd uiteindelijk de redding van zijn geloof. Dirk preekte erover en kreeg veel reacties. De vragen die hij stelde, herkenden anderen ook. Er kwam zelfs een verzoek om een boek te schrijven. Dat boek, De kwestie Job, is inmiddels verschenen en gaat richting de derde druk. In Brandstof vertelt Dirk hoe hij met zijn twijfels leerde omgaan en hoe juist de Bijbel ruimte geeft om pijn, vragen en wanhoop uit te spreken.

Genoeg redenen om te stoppen

Dirk schrijft openlijk dat hij meerdere keren heeft geprobeerd afscheid te nemen van God. Toch bleef er steeds iets wat hem vasthield. “Ik kon gewoon niet níét geloven,” vertelt hij.

“Het lag niet aan mij, want ik had genoeg redenen om te stoppen. Maar telkens waren er momenten waarop ik ervaarde dat God leeft. Vaak gebeurde dat in ontmoetingen met andere mensen.” Die ervaringen gaven Dirk de overtuiging dat God Zelf hem niet losliet. “Het was niet makkelijk, maar ik kon niet zonder: 

Vragen die niet meer weg te duwen waren

Als dominee was Dirk vaak betrokken bij mensen aan de rand van de kerk. Hij trok met hen op tijdens Alpha-cursussen, maar ook daarbuiten. Hij hoorde verhalen van armoede, trauma’s en verlies. Mensen stelden hem grote vragen over God.

Een tijd lang zocht Dirk naar antwoorden in de charismatische beweging. Hij bad om genezing en hoopte dat God wonderen zou doen. Toch stierven mensen. Zo werden de waaromvragen van anderen langzamerhand ook zijn vragen. “Toen ontdekte ik: deze antwoorden werken voor mijzelf ook niet meer.” Dat besef schudde hem diep door elkaar.

Ruimte voor twijfel

In het Bijbelboek Job vond Dirk uiteindelijk weer een houvast. Niet omdat het antwoord gaf op al zijn vragen, maar juist omdat het ruimte gaf om te twijfelen. “Het bijzondere vond ik: dit staat gewoon in de Bijbel. God zelf geeft woorden aan wanhoop, aan pijn, aan protest,” legt hij uit. Voor Dirk betekende dat: je mág die gevoelens uitspreken, je hoeft ze niet te verbergen.

Job leerde hem dat geloof niet altijd een oplossing hoeft te bieden. Het kan ook een weg zijn waarop vragen blijven bestaan. “Ik ontdekte dat je een periode van wanhoop kunt doorleven, zonder dat je je geloof verliest. Dat gaf mij rust,” vertelt hij.

'Het gaat niet om mij'

De twijfel is voor Dirk niet verdwenen, maar het heeft een andere vorm in zijn gekregen. “Ik twijfel nog steeds, maar het raakt me minder diep dan vroeger. Het is meer een manier van leven geworden. Misschien zelfs een vorm van bescheidenheid,” zegt hij.

Hij verwijst naar een meditatie van Thomas Halík over het mosterdzaadje: Geef mij een klein geloof. Dat beeld hielp hem om anders te kijken naar geloven. “Het hoeft niet groot of bombastisch te zijn. Het gaat niet om mij, maar om God. Een klein geloof is ook genoeg.” Die ontdekking bracht hem rust en maakte dat hij minder druk voelt om alles te begrijpen of vast te houden.

Liever dwalen met God, dan leven zonder Hem

Toch zijn er momenten dat Dirk God ervaart als een tegenstander, net zoals Job dat deed. Maar ook daarin ontdekte hij iets kostbaars. “Dan maar tegen God,” zegt hij. “Dan maar bonzen op de deur en roepen: Waar bent U? Liever dwalen mét God, dan zonder Hem.” Want uiteindelijk, zo ontdekte hij, blijft God trouw, zelfs als wij Hem aanklagen of niet begrijpen.

Dat maakt zijn geloof niet simpeler, maar wel eerlijker. Het is een geloof dat ruimte laat voor pijn en gebrokenheid. “Als je ervaart dat God er toch is, dan is dat het mooiste wat je kunt hebben,” zegt Dirk. “Zonder God is het eigenlijk niet te doen.”

Ruimte in de kerk voor echte vragen

In de Nieuwe Kerk in Utrecht wil Dirk als dominee een plek creëren waar ook die eerlijkheid en twijfel mogen bestaan. “Ik merk dat het bevrijdend is als je het wél doet,” zegt hij. Er is ruimte voor grote uitspraken, maar ook om vragen te stellen. In kringen of diensten wordt regelmatig gevraagd: hoe zit jij in je geloof? Juist die kwetsbaarheid helpt mensen verder.

Toch is het niet zijn bedoeling om twijfel te zaaien: "Mijn verhaal is dus niet: laten we met z’n allen lekker gaan zitten twijfelen. Mijn verhaal is: laten we ons niet laten afschrikken door twijfel. Maar laten we die onder ogen komen en de diepe vragen durven stellen, om te ontdekken dat God ook daarin nog steeds aanwezig is en Zich laat zien."

Wil je meer horen van dit interview? Luister dan het hele gesprek terug in de Brandstof podcast! Dat kan via De Groot Nieuws Radio app, Spotify, of Apple Podcasts!