Ralph van Manen over artiest zijn: “Zolang je dicht bij jezelf blijft, pak je het goed aan”

Lastige keuzes

Met november in zicht werkt Ralph volop aan zijn 35-jarig jubileumconcert. Dat vraagt om keuzes die soms lastig zijn. “Wie zou een leuke gast zijn tijdens het 35-jarig jubileum? Welke liedjes kunnen eruit omdat het wat kleiner moet? Het gaat echt over dat soort keuzes.” Hij vindt het belangrijk dat het geen kopie wordt van eerdere jubileumconcert. “Het krijgt wel dezelfde richting, met visuals en dat soort elementen. Maar er komen meer kleine liedjes voorbij. De vorige keer was er veel band, wat geweldig was, maar ik vind het kleine ook heel mooi.”

In die keuzes staat hij niet alleen. Hij heeft genoeg muzikale vrienden die helpen: “Henk Jansen bijvoorbeeld. Hij heeft het eerste jubileumconcert helemaal georganiseerd en dat heeft hij heel goed gedaan. Dus naar hem luister ik zeker. Zelf ben ik natuurlijk niet objectief, en dat geldt denk ik voor de meeste mensen. Mijn betere helft denkt ook mee, net als mijn zus en dochter. Die laat ik ook wel eens iets horen.” 

Artiest zijn zonder keurslijf

Als producer begeleidt Ralph ook andere muzikanten. Maar hoe geef je advies over zoiets persoonlijks als artiest zijn? “Geen flauw idee hoe je dat moet doen, eerlijk gezegd. Ik denk dat het ook heel persoonlijk is, hoe je het 'artiest zijn' aanpakt. Zolang je dicht bij jezelf blijft, pak je het volgens mij goed aan. Als je meegaat in wat iemand anders voor jou bedenkt, dan moet je daar wel echt achter staan. In de popwereld gebeurt het vaak dat mensen in een soort keurslijf worden gedrukt en van alles moeten doen. Daar zou ik niet zo goed in zijn, denk ik.”

Die houding zorgde er ook voor dat zijn eigen carrière heel natuurlijk groeide: “Bij mij is het niet bedacht, het is ontstaan in de loop der jaren. Vanaf mijn dertiende tot nu. Het is allemaal gegroeid, niet van tevoren uitgedacht. Tegenwoordig zie je veel conceptdenken: er wordt een ‘poppetje’ bedacht dat muziek maakt, en daar wordt dan een heel product omheen gebouwd. Bij mij is dat totaal anders gegaan.”

Intieme setting

Ondanks zijn grote jubileumconcert geniet Ralph minstens zoveel van de intieme optredens. “Afgelopen weekend speelde ik nog in een huiskamer bij een echtpaar dat twaalf en een half jaar getrouwd was. Dat was bijzonder: je komt binnen op een verjaardagsfeest met een piano en een gitaar, en de mensen zitten daar dan. Dat zijn echt mooie momenten.”

Toch is werken met een script ook een uitdaging die hij waardeert. “Ik ben iemand die altijd vanuit de losse pols werkt. Ik maak een setlist en zing vervolgens heel andere liedjes. Nu is dat anders. Binnen zo’n productie ben je toch gebonden aan een script, al moet je wel ruimte houden voor spontane momenten. Maar ik merk dat het ook leuk is om het goed en vloeiend te laten verlopen.”

Meegaan met impulsen

Die spontaniteit blijft terugkomen, zelfs als er een strak programma ligt. “Dat is vaak het moment zelf waarop ik denk: ‘Dit zou nu mooi zijn om te zingen.’ Dat klinkt misschien zweverig, maar zo bedoel ik het niet. Het is vaak een impuls. Soms hoor je achteraf dat het een goede keuze was, en soms hoor je niks.”

Soms betekent dat een extra liedje, soms juist het weglaten van een nummer. “Dat gebeurde laatst nog, bij een huiskamerconcert. Het liedje Levenslang stond op de lijst, maar ik dacht: ‘Nee, dit is nu niet het moment.’ Het was te zwaar voor die setting. Dus ja, het gebeurt ook andersom.”