Somberheid en depressie: hoe kan je het licht toch nog laten doordringen?

Cijfers laten zien dat een groeiende groep Nederlanders worstelt met depressieve gevoelens. Onder jongeren is de toename alarmerend. Door haar eigen leven, en haar werk in de psychiatrie, weet Marijke Gootjes wat het betekent om met dit soort gevoelens rond te lopen en het gevoel te hebben dat er geen licht meer is in je leven. Ze schreef het boek Laat er licht zijn.

Erkennen

Depressieve gevoelens zijn ontzettend moeilijk om over te praten, vertelt Marijke in Bij Jorieke. "Het begint bij erkenning aan jezelf dat je sombere gevoelens of gedachtes hebt. Dus je moet ook aan jezelf toegeven dat het even niet meer gaat. We willen zelf ook zo graag dat het goed gaat. We praten veel makkelijker over de dingen die succesvol zijn of lekker lopen in ons leven. Als je een periode meemaakt waarin dat niet zo is, maakt dat het lastiger om hier open over te zijn."

Somberheid

De gevoelens die in de uitzending aan bod komen, beslaan een breed spectrum: van sombere gevoelens tot aan hele heftige gedachtes. "Somberheid kennen we allemaal wel. Je wordt wakker, en je hebt niet veel zin in je dag. Of je voelt je wat zwaarmoedig. Ik denk dat iedereen wel zulke momenten heeft. Dat kan zijn omdat je werk op dat moment niet zo leuk is, of omdat je misschien activiteiten hebt waar je tegenop zit ziet. Maar als die periodes veel langer aanhouden en de klachten veel heftiger zijn, ga je meer richting depressie denken."

Depressie

Wanneer duurt somberheid dan te lang? Als het langer dan veertien dagen aanhoudt, vertelt Marijke. "Ook zie je dat als het heftiger wordt, het veel meer je dagelijks functioneren gaat beïnvloeden. Als ik een keertje een dagje somber ben, kan ik zeggen: ik ga even een flinke wandeling maken om mijn hoofd weer leeg te maken. En dan ben ik er weer. Bij meer depressieve gevoelens werken dat soort eenvoudige oplossing vaak niet."

Ook kun je meer in jezelf gekeerd raken en komen er vaak lichamelijke klachten bij kijken. "Dan zie je vaak dat er concentratieproblemen bij komen, en soms ook geheugenproblemen. Er ontstaat moeite: hoe ga ik deze dag doorkomen? De worsteling wordt veel groter. Daar krijg je ook vaak meer last van gedachtes van schaamte, van schuld, gedachten aan de dood. Het wordt dan allemaal veel heftiger."

Schijn ophouden

In het voorwoord van haar boek onderstreept ze dat depressieve gevoelens net zo goed onder christenen voorkomen. "Zelf kom ik uit de evangelische hoek. En daar is het een tijdlang het idee geweest: als christen ga je niet naar een psychiater of psycholoog. Want met Jezus kun je alles overwinnen. En daardoor lijkt het ook alsof het er niet is. Dus om dan te erkennen dat er problemen zijn, of dat jij voor langere tijd niet lekker in je vel zit, kan ontzettend lastig zijn. En we kunnen met elkaar ook zo goed de schijn ophouden. Terwijl je je thuis achter de voordeur helemaal niet zo goed voelt."

Dat kan veel eenzaamheid geven, zegt Marijke. "Net als het gevoel dat jij daarin helemaal alleen bent. Terwijl dat helemaal niet zo is."

Bijbelse personen

In de Bijbel komen we heel wat personen tegen met depressieve gedachten, zegt Marijke. Ze ging op zoek wat de Bijbel te zeggen heeft over hoop en wanhoop, vreugde en verdriet, licht en donker. "Dat bleek gigantisch veel te zijn. Ik was verrast hoeveel ik vond." Ze verwijst naar de psalmen, die we vaak wel kennen. "Daar worden veel emoties beschreven. Blijdschap, maar ook zeker boosheid, verdriet en wanhoop. Maar ook ontdekte ik dat ontzettend veel profeten te maken hadden met depressieve gevoelens."

Beluister het gesprek:

Beeld: Unsplash

Groot Nieuws Radio · Marijke Gootjes over somberheid en depressie: hoe kan je het licht toch nog laten doordringen?