Econoom Paul Schenderling over het streven naar een economie van genoeg

Als we de krantenkoppen geloven, worden we niet erg enthousiast over de Nederlandse economie. De vooruitzichten zijn somber. In zijn boek zegt Paul dat het mogelijk is om te stoppen met economische groei. Hij ziet het als een manier om gelukkiger te zijn. Minder werken, minder consumeren en het milieu sparen, zonder in te leveren op onze levensstandaard.

Vasthouden aan je idealen

In onze huidige maatschappij lijken economie en idealisme twee uitersten. Volgens Paul is het best ingewikkeld om die twee met elkaar te rijmen: "Je moet je echt vasthouden aan je idealen als je met economie bezig gaat. De verleiding is heel groot om mee te gaan met de macht van het geld. Maar als je je idealen daarboven stelt, dan kan het wel degelijk."

Toen hij als tiener Economie ging studeren, nam Paul zich heel actief voor om zijn idealen vast te houden: "Anders ging ik ze waarschijnlijk kwijtraken."

Groene groei

Misschien denk je bij dit gespreksonderwerp wel gelijk aan groene groei: een concept waarbij vergroening van de economie en economische groei samengaan. Veel mensen klampen zich daaraan vast, omdat het een mooi vooruitzicht is: "Bijna alle westerse overheden hebben dat als belangrijkste idee. Achttien van de twintig politieke partijen in de Tweede Kamer omarmen dit, dus het leeft heel breed."

Een voorbeeld van groene groei is de aanpak van onze mobiliteit: "In Nederland hebben we als beleid om het hele wagenpark te vervangen van brandstof naar elektrische auto's."

Burn-out

Maar dit plan is volgens Paul niet zo mooi als het lijkt. Hij legt het uit met een voorbeeld: "Ik vergelijk het verder streven naar groei, zodat we in de toekomst kunnen vergroenen, lijkt op iemand met burn-outklachten die zegt: 'laat ik nog wat harder weken om straks mijn therapie te kunnen betalen'. De therapie is dan het opruimen van de schade die we nu veroorzaken. Helaas werkt het niet zo. Door die groei maken we de schade juist zo veel erger dat het bijna niet meer te compenseren is."

Conflicterende belangen

Die groene groei is een vorm van wensdenken, vertelt Paul: "Ik vind het heel mooi dat het verlangen naar vergroenen er heel sterk inzit. Westerse regeringen zijn het daar allemaal over eens. Alleen ze zijn niet bereid om de echte prijs daarvoor te betalen."

Dat conflict tussen twee verlangens, zit ook in onszelf: "Ik denk dat veel mensen het verlangen hebben om te vergroenen, maar we hebben ook allemaal dat stemmetje in ons hoofd dat zegt: 'Wat betekent dat voor mijn welvaart? Lever ik niet te veel in?' Die twee wensen conflicteren. Ik denk dat we met elkaar in een proces zitten om te kijken of we bereid zijn om wat meer te betalen voor echte vergroening."

Economie van genoeg

Voor echte duurzame verandering is volgens Paul een economie van genoeg de oplossing: "Dat betekent heel simpel dat de economie of de koopkracht niet verder groeit, maar ook niet krimpt. We nemen dan genoegen met de rijkdom die we nu hebben."

Hoe dat er precies uitziet, waarom het mensen gelukkiger maakt en hoe dit bijdraagt aan verduurzaming, hoor je in de rest van het gesprek. Je kunt het boek van Paul bestellen via onze winkel.