Wat leert de geschiedenis ons over kinderen aan het avondmaal?

In de Christelijk Gereformeerde Kerken doen kinderen nog niet mee. Maar misschien komt daar verandering in. Het is in elk geval onderwerp van gesprek voor de eerstvolgende generale synode. Is dit onderwerp door de eeuwen heen vaker een discussiepunt geweest in de kerk? Dat hoort Youri in De Nieuwe Morgen van kerkhistoricus Laas Terpstra.

Wat zegt de Bijbel?

Het Nieuwe Testament geeft geen duidelijke informatie over de rol van kinderen bij het avondmaal. Volgens Laas zijn er een aantal belangrijke verschillen tussen de tijd van de Bijbel en onze huidige tijd: "Het individu is nu heel belangrijk, in die tijd was de gemeenschap veel belangrijker. De eerste christenen kwamen in huizen bij elkaar, niet in kerken. Als je kijkt naar de gegevens uit die tijd, mogen we aannemen dat kinderen wel meededen met het avondmaal. De diensten vonden thuis plaats en iedereen nam daaraan deel."

Lessen uit de geschiedenis

Als je de geschiedenis van het christendom induikt, zie je dat er al lange tijd verschillende meningen zijn over dit onderwerp.

In de tijd van de Bijbel deden kinderen naar alle waarschijnlijkheid gewoon mee. Toch kwam er op een gegeven moment een belangrijke voorwaarde voor deelname het avondmaal: "Je moet gedoopt zijn en dan pas mag je deelnemen. Ook kinderen mochten, als ze gedoopt waren, meedoen. Daar zijn ook gegevens van. Een kerkvader uit de vierde eeuw vertelt dat het volstrekt logisch was dat kinderen deelnamen aan het avondmaal."

Augustinus gaat nog een stapje verder. Kinderen dienen ons tot voorbeeld, volgens hem. Je hoeft niet helemaal te begrijpen wat er gebeurt, maar je mag het ontvangen als een kind. Later ontstonden er steeds meer discussies over dit punt. Zo ontstond de voorwaarden dat kinderen eerst 'de jaren des onderscheids' moeten bereiken. Je moest eerst kennis hebben van het geloof en weten waar het avondmaal over gaat.

Die kennis van geloof veranderde naar de voorwaarde van een levend geloof. In sommige kerken was daar pas sprake van na het doen van een geloofsbelijdenis. Zo ging langzamerhand de leeftijd van kinderen die meedoen steeds verder omhoog.

De laatste ontwikkelingen

Na de Tweede Wereldoorlog begonnen jongeren zich ermee te bemoeien. Ze vonden dat ook zij meetellen. De ouders waren het daarmee eens: "Onze kinderen zijn onderdeel van de gemeente. We moeten toch als gemeente het avondmaal vieren?"

Doordat mensen uit verschillende kerken elkaar steeds meer ontmoeten, ontstaan er meer vragen over deze kwestie. Zo komen protestanten christenen erachter dat in de Rooms-katholieke kerk kinderen vanaf zeven jaar met het avondmaal meedoen. Dat roept allerlei vragen op. Hierdoor komt er langzaam een verschuiving op gang in de protestantse kerk. Deze verschuiving zorgt ervoor dat het nu weer een hedendaags gespreksonderwerp is voor de Christelijk Gereformeerde Kerk.

Luister hier het hele gesprek terug:

Beeld: Unsplash